ส่วนที่ 2 อำนาจผู้พิพากษาที่เป็นหัวหน้า และผู้ทำการแทน

ส่วนที่ 2 อำนาจผู้พิพากษาที่เป็นหัวหน้า และผู้ทำการแทน

1.       เหตุจำเป็น มาตรา 30 เกิดจากตัวผู้พิพากษาที่เป็นองค์คณะ

·         พ้นจากการดำรงตำแหน่ง

·         ถูกคัดค้านและถอนตัว

·         ไม่อาจปฎิบัติราชการจนไม่สามารถ นั่งหรือทำคำพิพากษาคดีต่อไปได้

2.       เหตุจำเป็น มาตรา 31 เกิดจากอำนาจผู้พิพากษาคนเดียว ตามาตรา 25(3)-(5) ซึ่งกำหนดไว้ตามมาตรา 31

·         มาตรา 31(1) –ไต่สวนมูลฟ้องคดีอาญายกฟ้องเกินมาตรา 25(5)

·         มาตรา 31(2) – ลงโทษคดีอาญาเกินมาตรา 25(5)

·         มาตรา 31(3) – คำพิพากษา หรือ คำสั่งแพ่ง ทำโดยองค์คณะประกอบด้วยผู้พิพากษาหลายคน + ไม่เห็นด้วยข้างมาก

·         มาตรา 31(4) – พิจารณาคดีแพ่งมาตรา 25(4) ปรากฏราคาทรัพย์สินที่พิพาท หรือจำนวนเงินที่ฟ้องเกินอำนาจผู้พิพากษาคนเดียว

สรุป        1. เป็นเหตุจำเป็นตาม มาตรา 31 และมาตรา 31(1)-(4)
                2. มิอาจก้าวล่วงได้ เกิดระหว่าง

·         พิจารณา (มาตรา 28) หรือ

o    ศาลฎีกา มาตรา 28(1)

o   ศาลอุทธรณ์ / ศาลอุทธรณ์ภาค มาตรา 28(2)

o   ศาลชั้นต้น มาตรา 28(3)

·         ทำคำพิพากษา (มาตรา 29)

o   ศาลฎีกา มาตรา 29(1)

o   ศาลอุทธรณ์ / ศาลอุทธรณ์ภาค มาตรา 29(2)

o   ศาลชั้นต้น มาตรา 29(3)

เปรียบเทียบมาตรา 28 กับ มาตรา 29

มาตรา 28                                                                                                                 มาตรา 29

ว.1           เวลาระหว่างพิพากษา                                                               ว.1           ระหว่างทำคำพิพากษา
ว.2           หัวหน้า / รอง / ผู้พิพากษารับมอบหมาย                                      ว.2           หัวหน้า / รองฯ
ว.3           จาก ว.2 นั่งแทน ผู้พิพากษาเหตุจำเป็น ภายหลังเมื่อตรวจ             ว.3           จาก ว.2 ลงลายมือชื่อทำคำพิพากษาแทนสำนวนนั้น

ข้อสังเกต              รองฯ หัวหน้าล้วนมีอำนาจแก้ปัญหา มิได้กำหนดเฉพาะรองฯที่มีอาวุโสสูงสุด

* กรณีผู้ดำรงตำแหน่งตามมาตรา 28(3) ไม่อาจมอบหมายให้ “ผู้พิพากษาประจำศาล” ทำหน้าที่

                1. มาตรา 28(3)-(5) คนเดียว เพราะข้อจำกัดตามาตร 25 วรรคสอง

                2. มาตรา 26 ขัดเรื่ององค์คณะผู้พิพากษา